Güncel bir sağlık sorunu olan kandaki yüksek kolesterol düzeyini normal seviyelere indirmek için Sunulan pek çok yöntem arasında öncelik beslenmenin düzeltilmesidir. Ne kadar yediğiniz kadar ne yediğinizde önem taşır. Gıdalara kolesterol alımının belli bir oranda kısıtlanması ilk adım olmalı.  Önemli olan tüketilen gıdaların içeriğinde bulunan yağ özelliğidir, yani doymuş yağlar (bunlar kan kolesterol seviyesini yükseltir ,hayvansal gıdalarda ve bazı bitki yağlarında da bulunabilir ör.hindistan cevizi) ve doymamış yağların(bunlar kan kolesterol seviyesinin düşmesine yardımcı olur, zeytinyağı,mısırözüyağı,Ayçiçek yağı,fındık yağı) dengeli tüketimi ile kolesterol düzeylerinin makul seviyelerde tutulması. İşin püf noktası doymamış  yağları tüketirken pişirme işlemi sırasında bunların özelliklerini bozmadan yani aşırı ısıya maruz bırakmadan (yakmadan) yemek hazırlama işlemine dahil edilmesidir. Bu pişirme işlemi yağların özelliklerini yitirip trans yağ denen ve zararlı kolesterolü yükseltici etkiye sahip bir bileşimin meydana gelmesine ,ayrıca kanserojen etkiyi artırma yolunu açmasına sebep olur. Günümüzde her 10 kişiden 1-2 sinde yüksek düzeyde zarar lı kolesterol seviyesi vardır. Peki ne yapmalı? Doğru beslenme örneğin aşağıdaki gıdalar: Elma: pektin denen madde içeriği yüksektir ince bağırsakta safra asitleri ile birleşir. bu ise kan kolesterol seviyesini düşürür.   Kaç elma? Günlük 2-4 adet    LDL seviyesini %10 düşürmeye yardımcı olur. Benze etkiyi tam buğday ekmeği, patates ve  bulgur tüketerek elde edebiliriz  ceviz: içeriğinde barındırdığı pek çok etken madde kolesterol düşürücü etliye sahiptir. Ne kadar yemeli ? günlük olarak ortalama 50gr  bu ise 5-6 adet arasına denk gelir. Bu miktar yaklaşık olarak %12 lik bir LDL seviye düşmesine sebep olur. Doğal süt: işlem görmemiş süt linolenik asit açısından zngindir , bunun etkisi ise kolesterol düşürücüdür. Tam hangi miktar ne kadar kolesterol seviyesinin düşürcü etkiye sahip henüz belirlenmemiştir, ancak 1 bardak sütün hiç zararı olmaz. Brokoli: pankreas ve Safra salgılarını artırma yolu ile vücudun salgı üretimini tetikleyerek kolesterolün kandan alınıp tüketilmesini teşvik eder. Günlük 200gr tüketmek bu etkiyi sağlar. Rokka, lahana, karnabahar gibi bitkiler bu etkiyi sağlar,  Özel üretilmiş bitki yağları kolesterol düşürücü etkiye sahiptir ancak bu konuda yaterince bilimsel veri yoktur. Yulaf ezmesi: şekersiz pişirildiğinde pektin etkisi ve selluloz etkisi ile doygunluğu sağlayarak kilo vermeye kolesterol emilimini azaltıp  ve atılımını artırarak LDL seviyesini azaltır. Günlük 100gr yaklaşık % 20lik düşüş sağlar Zeytin yağı: yüksek oranda doymamış yağ asitleri ve phenoller kolesterol düşürücü etkiyi sağlar LDL yi düşürüp  kalp koruyucu etkisi olan iyi huylu HDL yi yükseltir. Bu etki günlük 1 çorba kaşığı zeytin yağı tüketilerek sağlanır bu ise %5 düşüş sağlar Soya: ısoflavon denen madde kolesterol düşürücü etki sağlar. Günlük 50gr yeterlidir.%10 seviye düşürücü etki vardır. Balık: omega 3 yağ asitleri LDL düşürücü etkiyi sağlar. Haftada 2-3 porsiyon (150gr) balık yeterli etki sağlar.%10 düşüş sağlar. Balığı kızartmadan tüketmek önemlidir. Burada bilinmesi gereken diğer bir konuda kolesterolün alt kısımlarının olması. Yani kötü (LDL)ve iyi (HDL) . bunlar ne yapar LDL denen kolesterol damar duvarlarında birikim yaratarak damar çapını azaltıp kan akımının bozulmasına sebep olur. HDL ise bu damar duvarının kalınlaşmasını engeller ve kan akımının rahat devam etmesini sağlar. Anlaşıldığı üzere ne yediğimiz ne kadar nasıl yediğimiz çok önemli. Ancak unutmamalı beslenmenin düzenlenmesi bazen tek başına yeterli olmayabilir. Sağlıklı günlerde görüşmek üzere                                                                                                                     Dr.Koray BOZARSLAN                                                                                                                    Aile Hekimliği Uzmanı